Geschreven: 26 februari 2020

EE Cep is een langperiodieke bedekkingsveranderlijke die eens in de 5,61 jaar een eclips ondergaat. Normaal heeft de ster een helderheid van magnitude 10,72V. Bij een bedekking kan de helderheid afnemen tot magnitude 12,15V. De volgende eclips is in aantocht. Daarom is Dariusz Kubicki van de Nicolaus Copernicus Universiteit een waarneemcampagne begonnen. Deze campagne bestaat uit twee delen:

1. voor de komende maanden om de bedekking zelf waar te nemen
2. follow-up waarnemingen tussen december 2020 en november 2021

De volgende bedekking (Epoche E = 12) wordt in de loop van 2020 verwacht. Volgens Dariusz Kubicki zal de intrede rond 7 maart 2020 beginnen. Het midden van de bedekking wordt rond 3 april 2020 verwacht. De uittrede zal rond 21 april 2020 zijn. Kubicki verzoekt waarnemers om EE Cep vanaf nu tot minimaal begin juni elke heldere nacht waar te nemen. Optische (UBVRI) fotometrische waarnemingen en met name infrarode (JHK etc.) fotometrische waarnemingen en spectra zijn zeer welkom. Degenen die fotometrische waarnemingen kunnen doen wordt verzocht om voor intrede en na uittrede één a twee metingen per nacht te verrichten. Tijdens de bedekking mag de hele nacht door worden waargenomen.

Er wordt speciale aandacht gevraagd voor de periode ongeveer één jaar na het minimumn, rond baanfase ϕ = 0,2 (dat is rond 20 mei 2021). Bij de vorige epochen werd rond deze fase een toename van de nabije infrarood Ic-flux gemeten. Om deze toename in detail in kaart te brengen, verzoekt Dariusz Kubicki waarnemers om EE Cep tussen december 2020 en november 2021 intensief te volgen. Met name met Johnson-Cousins RcIc filters, maar ook nabije infrarood  J, H en K fotometrie is heel bruikbaar. Visuele waarnemingen zijn ook welkom.

Kubicki heeft een website voor deze campagne opgezet. Hierop zijn lichtkrommen van de vorige minima en een opzoekkaartje te vinden. De gegevens van de vergelijkingsster en de controle ster staan in onderstaande tabel.

* 10.397V is Kubicki's magnitude; 10.399V is de AAVSO magnitude

Kubicki wil dat de ster BD+55 2690 (ster 'a' op zijn opzoekkaartje) wordt gebruikt als vergelijkingsster. Deze ster wordt aangeduid met '104' in de AAVSO sequentie voor EE Cep. Hij adviseert om de sterren 'b' (GSC 3973:2150), 'c' (BD+55 2691) en 'd' (GSC-3973:1261) als controle sterren te gebruiken, en te controleren of deze sterren niet veranderlijk zijn. GSC 3973:2150 en BD+55 2691 zijn beide gecatalogiseerd als constante sterren (CST) (zie tabel).

Hoge resolutie spectroscopische waarnemingen (R~10000 of hoger) zijn ook van harte welkom. Het waarnemen van de Hα, Hβ en Hγ lijnen en het  Na I ion doublet voor analyse van de lijnprofielen iz heel nuttig. Als je een lage-resolutie flux spectrograaf gebruikt, dan is het noodzakelijk om de spectra te calibreren voordat ze geanalyseerd kunnen worden.

Fotometrische waarneimgen kunnen naar de AAVSO International Database worden gestuurd.

Spectroscopische waarnemingen kunnen naar de AAVSO Spectroscopic Database worden gestuurd

Stuur de gereduceerde gegevens ook naar Dariusz Kubicki (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.). Vermeld in je mail ook informatie over jouw instituut/organisatie en de fotometrie en/of spectroscope systemen.

Bron:

Alert Notice 700: EE Cep observing campaign 2020-2021, 24 februari 2020

Geschreven: 30 oktober 2019

Op 29,0578 oktober 2019 heeft de All-Sky Automated Survey for Supernovae een nova ontdekt in sterrenbeeld Schild. De ontdekking werd bevestigd door de Japanner K. Itagaki. Deze nova heeft de voorlopige aanduiding ASASSN-19aad (= AT 2019tpb, TCP J18395972-1025415) gekregen en verscheen als een object van magnitude 11,56 (g-band) op de volgende positie:

R.K.: 18^h 39^m 59,70^s (2000,0)
Decl: -10° 25' 41,5" (2000.0)

De groep van Williams et al. heeft op 29,81 oktober 2019 met de FRODOSpec spectrograaf aan de nova 2-m Liverpool Telescoop een spectrum van de nova opgenomen. Dit spectrum toont Balmer lijnen met P-Cygni profielen. De absorptie component van de H-alfa lijn toont dat materiaal met een snelheid van 1500 km/s uitgestoten wordt. Daaruit volgt dat de nova een jonge galactische nova is.
De nova kan deze tijd van het jaar aan het begin van de avond nog worden waargenomen. Gebruik daarvoor bijgaande kaart. Volgens de laatste waarnemingen is de nova momenteel een object van de negende grootte: een gemakkelijk object voor kleinere telescopen.

Bron:
ATEL #13241, Spectroscopic Classification of AT 2019tpb/ASASSN-19aad as a Galactic Nova, S. C. Williams et al., 29 oktober 2019

Geschreven: 04 januari 2020

Op dit moment veroorzaakt de ster Betelgeuze de nodige opwinding binnen sterrenkundige kringen.

Deze heldere ster in sterrenbeeld Orion wordt al eeuwenlang waargenomen. Het is al lang bekend dat deze ster veranderlijk is. Sinds 1965 worden er systematisch fotometrische waarnemingen aan deze ster verricht. Uit deze waarnemingen volgt dat Betelgeuze normaal gesproken tussen magnitude 0,0467-1,03 (V-band waarnemingen) en 1,922-2,80 (B-band waarnemingen) fluctueert.

Sinds begin december 2019 is Betelgeuze zwakker dan deze ster ooit is geweest, en de verzwakking zet door! Bij de laatste fotometrische waarnemingen vanuit Nederland (op 30 december 2019) bleek de ster van magnitude 1,336V en 3,171B te zijn. De laatste metingen vanuit het buitenland tonen dat Betelgeuze inmiddels verder is verzwakt. Houd deze ster goed in de gaten! Betelgeuze staat in deze tijd van het jaar gunstig aan de hemel.

Betelgeuze is een rode superreus, waarvan wordt verwacht dat die binnen afzienbare tijd (dat is: binnen 1000 jaar) als supernova zal exploderen. Deze helderheidsafname is daar waarschijnlijk geen voorbode van, maar waarschijnlijk een sterkere fluctuatie dan normaal van deze veranderlijke ster. Op youtube staan twee leuke vlogs over deze helderheidsafname: vlog 1 - vlog 2

Geschreven: 21 september 2019

De Portugees Afredo Pereira ontdekte op 27,870 augustus dat de symbiotische ster en recurrente nova V3890 Sgr in uitbarsting was. Hij zag de ster op deze avond als een object van magnitude 6,7. De rusthelderheid van V3890 Sgr bedraagt magnitude 18,4V.

Volgens ASAS was de nova op 27,05 augustus nog niet te zien. De nova-uitbarsting is dus tussen 27,05 en 27,84 augustus begonnen.

Dit is de derde waargenomen uitbarsting van V3890 Sgr. Eerdere uitbarstingen waren in 1962 en 1990.

V3890 Sgr is één van de vier bekende symbiotische recurrente novae. Deze hebben een rode reus als donorster. De andere drie zijn T CrB, RS Oph en V745 Sco.

De nova staat op de volgende positie:

R.K.: 18^h 30^m 43,29^s (2000,0)

Decl: -24° 01’ 08,9” (2000,0)

Strader et al. hebben de nieuwe uitbarsting van V3890 Sgr op 27,98 augustus spectroscopische bevestigd met een spectrum opgenomen met de Goodman spectrograph op de 4,1 m SOAR telescoop.

Op 1,985 en 2,994 september zijn met de Flamingos 2 spectrograph op de 8,1 m Gemini South telescoop nabije infrarood spectra (0.9 - 2.5 micron) van V3890 Sgr opgenomen. Uit de spectra volgt dit symbiotische systeem waarschijnlijk een CO witte dwerg bevat. Dit soort witte dwergen zijn voorlopers van type 1a supernovae. Verder lijkt uit de spectra te volgen dat de uitgestoten materie aan het afremmen is door interactie met de sterrenwind van de rode reus. Dit is nog niet bevestigd.

De Swift Röntgensatelliet heeft op 28,438 augustus V3890 Sgr als Röntgenbron gedetecteerd. De Röntgenstraling ontstaat bij de interactie tussen het hete snelle plasma van de nova-uitbarsting en de trage sterrenwind van de rode reus. Op 5,25 september detecteerde de Swift satelliet voor het eerst zachte Röntgenstraling van de nova. De tijdsduur tussen de uitbarsting en de eerste detectie van zachte Röntgenstraling wijst erop dat het systeem een zware witte dwerg bevat.

V3890 Sgr is op 6 september met de NICER (Neutron star Interior Composition Explorer) vanaf het International Space Station waargenomen. De 737 seconden aan waarneemtijd bevestigen dat de nova zachte Röntgenstraling uitzendt, en met een drie maal zo hoge intensiteit dan door de Swift een dag eerder was gemeten. In de gemeten signalen zijn oscillaties met een periode van 83 seconden te zien. Het is nog niet duidelijk waardoor deze oscilla­ties worden veroorzaakt. Mogelijk hebben ze te maken met de rotatietijd van de witte dwerg, of met non-radiale pulsaties veroor­zaakt door instabiele kernfusieprocessen op het oppervlak van de witte dwerg.

De Large Area Telescope (LAT) op de Fermi Gamma-ray Space Telescope heeft de nova in gammastraling gedetecteerd.

De MeerKAT radio telescoop heeft tussen 29,8 augustus en 3,8 september V3890 Sgr bij 1,28 GHz  proberen waar te nemen. De nova kon aan­vankelijk niet worden gedetec­teerd, maar op 2,8 september werd een flux van 0,69 ± 0,03 mJy gemeten. Op 3,8 sep­tember was de signaalsterkte al toegenomen tot 3,16 ± 0,02 mJy.

De Giant Metrewave Radio Telescope (GMRT) heeft op 6,54 september V3890 Sgr bij 1,4 GHz en 610 MHz waargenomen. De nova werd wel gedetecteerd bij 1m4 GHz, maar niet bij 610 MHz.

Munari en F. Walker hebben uit de interstellaire verroding bepaald dat de afstand tot de nova minimaal 4,5 kpc bedraagt.

Bronnen:

AAVSO Alert Notice 677, Recurrent nova V3890 Sgr in outburst, 28 august 2019

ATEL #13047, SOAR spectroscopic confirmation of a new eruption of the recurrent nova V3890 Sgr,  J. Strader et al.,

28 augustus 2019

ATEL #13050, Swift X-ray detection during the optical peak of the recurrent nova V3890 Sgr, K. V. Sokolovsky et al., 29 augustus 2019

ATEL #13059, 0.38-2.5 micron spectroscopy of the recurrent nova V3890 Sagittarii, R. Rudy et al., 31 augustus 2019

ATEL #13060, Optical spectroscopy of the recurrent nova V3890 Sagittarii, M. Pavana et al., 31 augustus 2019

ATEL #13062, Optical spectroscopy of V3890 Sagittarii, Hiroyuki Maehara en

Keisuke Isogai, 1 september 2019

ATEL #13069, The reddening and distance to recurrent nova V3890 Sgr from interstellar features, U. Munari en F. M. Walter, 3 september 2019

ATEL #13072, Swift UVOT UV spectrum and photometry of V3890 Sgr, Paul Kuin et al., 3 september 2019

ATEL #13081, Rapid line sharpening and ionization increase in V3890 Sgr, U. Munari en  F. M. , 5 september 2019

ATEL #13083, High resolution X-ray spectroscopy of V3890 Sgr, Marina Orio et al., 6 september 2019

ATEL #13084, Swift detection of super-soft X-ray emission from V3890 Sgr, K. L. Page et al., 6 september 2019

ATEL #13086, NICER detection of a 83 s periodicity in the super-soft source emission from V3890 Sgr, A. P. Beardmore et al., 7 september 2019

ATEL #13088, Near-infrared observations of recurrent nova V3890 Sgr, A. Evans et al., 8 september 2019

ATEL #13089, Radio detection of the recurrent nova V3890 Sgr with MeerKAT at 1.28 GHz, M. M. Nyamai et al., 8 september 2019

ATEL #13092, GMRT observations of the recurrent nova V3890 Sagittarii, M. Pavana et al., 9 september 2019

ATEL #13096, Emergence of Infrared CO bands in V3890 Sgr and further narrowing of the emission lines, C. E. Woodward et al., 10 september 2019

ATEL #13099, V3890 Sgr: no deceleration of the ejecta after all?, U. Munari en F. M. Walter, 11 september 2019

ATEL #13102, AstroSat SXT observations of V3890Sgr, K. P. Singh et al., 12 september 2019

ATEL #13104, Confirmation of a highly variable Super Soft Source  phase in the recurrent Nova V3890 Sgr by the Swift-XRT, A. P. Beardmore et al., 13 september 2019

ATEL #13108, Continuing  optical spectro­scopic observations by the ARAS Group of the symbiotic-like recurrent nova V3890 Sgr, Forrest Sims et al., 14 september 2019

ATEL #13114, Fermi-LAT Gamma-ray Detection of Symbiotic Recurrent Nova V3890 Sgr, S. Buson et al., 17 september 2019